Pśimórski mamutowy bom
Pśimórski mamutowy bom (Sequoia sempervirens)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
klasa: Coniferopsida
pórěd: Konifery (Coniferales)
swójźba: Cypresowe rostliny (Cupressaceae)
pódswójźba: Mamutowe bomy (Sequoioideae)
rod: (Sequoia)
družyna: Pśimórski mamutowy bom
wědomnostne mě za rod
Sequoia
Endl.
wědomnostne mě za družynu
Sequoia sempervirens
(D.Don) Endl.
Wobźěłaś
p  d  w

Pśimórski mamutowy bom (Sequoia sempervirens) jo bom ze swójźby cypresowych rostlinow (Cupressaceae). Wóna jo jadnučka družyna w roźe (Sequoia).

Sequoia sempervirens

Pó někotarych žrědłach se do swójźby bagnocypresowych rostlinow (Taxodiaceae) pśirědujo.

Wopis wobźěłaś

Pśimórski mamutowy bom jo pśecej zeleny bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 20 až do 30 m, wótergi wěcej ako 100 m. Rostlina jo wjelgin dłujko žywa, pśi comž móžo starstwo wót až do 3500 lět dośěgnuś. Kjagelojta krona jo šwižna. Zdonk jo dłujki. Škóra jo śamnobruna až cerwjenobruna, dłymoko brozdźona a kaž gubica měka. Wóna ma dłymoke, paralelne a wertikalne rozpukliny. Krotke pšuśiki cesto kaž promjenja stoje na dłujkich pšuśikach. Gałuzy stoje w njepšawidłownych mutwjach.

Bom a pśedewšym jogo škóra wuchada wóń, kótaraž jo tej wót chójcowego drjewa pódobna. Wóna jo jadna z małko koniferow, kótarež z wótrězanego pjeńka znowa wubija.

Jegły wobźěłaś

Měke, špicne jegły su wopłonjone, śamnozelene až namódrje zelene dośěgnu dłujkosć wót 0,5 až 2 (2,5) cm. Wóni su njejadnak dłujke a na dłujkich pšuśikach šrubikojśe stoje, ale na krotkich pšuśikach dwójosmužkowje wjerškaśe.

Kwiśonki a šyški wobźěłaś

Kwiśo wót februara až do měrca. Rostlina jo jadnodomna. Kwiśonkowe stołki su njenadpadne. Muske kwiśonki su žołte a stoje pó wšakich na młodych pšutowych kóńcykach. Žeńske kwiśonki zwětšego stoje na staršych gałuzach.

Šyški su jajojte a dośěgnu dłujkosć wót 2 až do 2,5 (3) cm. Wóni rowno stoje abo pśewisuju. Šyški wót septembra až do nowembra dozdrjaju. Pśi wuzdrjatych šyškach se spjerchliny rozdoraju.

Stojnišćo wobźěłaś

Rosćo jano w regionach z miłych zymach. Ma lubjej wutkate, włožne, dłymoke, pśepušćate zemje. Spěšnje rosćece młode bomy pótrjebuju wjele wódy.

Rozšyrjenje wobźěłaś

Póchada ze pódpołnocneje Ameriki, pśi comž tam jano w źěratym arealu wót pódpołdnjowego Oregona až do srjejźneje Kaliforniskeje źiwje wustupujo.

Wužywanje wobźěłaś

Bom se w Europje w arboretach a parkach sajźa. Cerwjenobrune drjewo bu ako twarske drjewo a za zgótowanje meblow wužywane. Togodla pśirodne wustupowanja buchu dla pušćenja drjewa wjelgin deciměrowane. Źinsa zbytkowe wustupowanja stoje w pśirodnych rezerwatach.

Sorty wobźěłaś

  • Sorta 'Adpressa' jo małorostna forma, kótaraž ma za cas wjele lětach jano wusokosć wót 1 m a šyrokosć wót 2 m, pózdźej dośěgnjo wusokosć wót až do 6 m.
  • Sorta 'Aptos Blue' njaso módrozeleny list. Jeje kóńcyki gałuzow pśewisuju.
  • Sorta 'Los Altos' njaso śamnozelene, twardy list.
  • Sorta 'Santa Cruz' njaso blěźozeleny, něžny list, kótaryž lažko wisy.

Žrědła wobźěłaś

Wótkaze wobźěłaś

 
Commons