Wšedny płonjak
Wšedny płonjak (Thymus vulgaris)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
pórěd: (Lamiales)
swójźba: Gubkate kwitarje (Lamiaceae)
pódswójźba: (Nepetoideae)
tribus: (Mentheae)
rod: Płonjak[1][2]
družyna: Wšedny płonjak
wědomnostne mě
Thymus pulegioides
L.
Wobźěłaś
p  d  w

Wšedny płonjak (Thymus pulegioides) jo rostlina ze swójźby gubkatych kwitarjow (Lamiaceae).

Wopis wobźěłaś

Wšedny płonjak jo kerk, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 5 až 40 cm. Rostlina ma wjele póddružynow, kótarež aromatiski abo pó citronje wónjaju.

Kijašk jo krotko lězecy, wustupujucy, roznogaśowany a pód kwiśonkowym stołkom wótšo styrikšomaty. Wón jo na granje kósmaty a na spódku zdrjewjony.

Łopjena wobźěłaś

Łopjena su pśeśiwo stojece a dośěgnu dłujkosć wót 20 mm a šyrokosć wót 11 mm.

Kwiśonki wobźěłaś

Kwiśo wót junija až do oktobra. Purpuroworožojte kwiśonki dośěgnu dłujkosć wót něźi 6 mm a stoje w gustych, cylindriskich głowkach, pśi comž dalše mutwje pód tym stoje. Wóni aromatiski wónjaju.

Płody wobźěłaś

Płody njasu jědne wólejowe śělesa a se wót mrojow do jich jamow wlaku.

Stojnišćo wobźěłaś

Rosćo na suchych błomjenjach a pastwach, nakłonjach, skałach a mrojowišćach. Ma lěpjej śoplejše, słyńcne stojnišća.

Rozšyrjenje wobźěłaś

Wužywanje wobźěłaś

Systematika wobźěłaś

Wšedny płonjak wopśimjejo pěś póddružynow a jaden fertilny bastard, kótaryž se pśedewšym w pśiznamjenjach łopjenow a w jich wupominanjach na stojnišćach rozeznawaju:[3]

  • Thymus pulegioides subsp. chamaedrys (Fr.) Gusul. in T.Savulescu, Fl. Republ. Popul. Roman. 8: 319 (1961).
  • Thymus pulegioides subsp. effusus (Host) Ronniger, Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 30(2): 373 (1936).
  • Thymus pulegioides subsp. montanus (Benth.) Ronniger, Repert. Spec. Nov. Regni Veg. Beih. 30(2): 371 (1930).
  • Thymus pulegioides subsp. pannonicus (All.) Kerguélen, Coll. Patrim. Nat. 8: xvi (1993).
  • Thymus pulegioides subsp. pulegioides
  • Thymus pulegioides nothosubsp. pilistensis (Borbás) ined. (T. pulegioides subsp. chamaedrys × T. pulegioides subsp. pannonicus)

Nožki wobźěłaś

  1. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 302
  2. W internetowem słowniku: Thymian
  3. Royal Botanic Gardens, Kew - home page

Žrědła wobźěłaś

  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 96 (nim.)