|
[[wobraz:Zejlersig01.jpg|thumb|120px|right|Handrij Zejler]]
'''Handrij Zejler''', nimski Andreas Seiler (roź. 1. februara 1804 w Słonem Baršću blisko Budyšyna w Sakskej pla [[Budyšyn]]a – wum. 15. oktoberjeoktobra 1872 we Łazu pla [[Wórjejce|Wórjejc]] w Górnej Łužycy) jo był górnoserbski basnikaŕ a ewangeliski faraŕ. Won płaśi ako załožaŕ modernego serbskego basnistwa a jo ako lyrikaŕ głowny zastupnik serbskeje romantiki.
== Familija ==
Handrij Zejler jo se naroźił ako syn chudego budkarja a studnjarja Jana Zejlera. Južo jogo starki Jan Jakub Zejler (1746roź. naroźił1746) jo śěgnuł z Bolborc do Słonego Baršća, źož won jo se ženił Pětru Rjenču. Ze ženja su dostali tśi źiśi: Jan, Hana a Michał. Jan Zejler jo se naroźił dnja 30.11.1767 a zemrěł dnja 26.9.1844; won jo se zalubował do Marje (13.4.1773-18.8.1847). Zgromadnje wonej stej teke měłej tśi źisi: nejpjerwjej Handrij (1804), pótom źowku Marju a syna JanJana MichałMichała (1806-1811).
Wjas Słony Baršć jo měła wjele kraja: 350 hektarow a w lěśe 1837 jano 148 luźi tam jo tam bydliło, a to 86 ewangeliskich a 62 katolskich. Burske žywjenje, wuska zwězanosć z rolu, rolnikarske źěła a swěźenje su wobwliwowali mysli wobydlarjow w takem casu. Su dostali swój wuraz w jich wobraznej serbskej rěcy. To jo był swět, w kótarymž Handrij Zejler jo narostałwótrosł. Jogo bajki wobrazuju burske žywjenje a serbske ludowe spiwy su dalej pěstowali a spěchowali jano z nejwěstym spiwarjom.
Swoju domownju Zejler jo lubował, kótaregožcož wón jo w młodych lětach ducy ze Słonego Baršća wuraz dał w [[serbska hymna|serbskej hymnyhymnje]] '''''Na serbsku Łužycu''''':
''Rědna Łužyca,
spšawna, pšijazna,
== Žywjenje ==
Handrij Zejler jo do šule chójźił do Bolborca a do Wjelikego Wjelkowa. Šuli stej w pietistiskem casu załožowatej a togodla wukniki su se wótkubłali w '''pietistiskem duchu''': Wopokazanjewopokazanje wěry w praktiskem pobožnjenju a žywe dožywjenja wěry.
Južo rany Zejler jo pśišeł do kontakta z idejami '''humanizma''' w swójom šulskem casu na Budyšyńskem gymnaziumje a jo se wót rozwijanju indiwidualizma rozsudnje wobwliwował. Lichota, rownosć a demokratija su byli póžedanja casa. Na gymnaziumje klasiska rěc jo se pěstowała nejdokradna. Nimska rěc jo se wužyła jano w nišych rědownjach a wucba jo wopśimjeła pisanje nastawkow, wuknjenje prawijenje, cytanje a zwucowanje w myslenju.
Za tym až Handrij Zejler jo skóńcnje se rozsuźił za studium teologije, won jo pśišeł do Lipska 1825 za se zaběraś z wědomnosću ducha. How ideje słowjańskeje romantiki wot wósebnego identiskego filozofa Schellinga, po kótarejž stej pśiroda a duch identiskej, jogo su zagórjeli.
| 