Rostliny: Rozdźěl mjazy wersijami

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
CommonsDelinker (diskusija | pśinoski)
Wótporanje "Diversity_of_plants_image_version_3.png", dataja jo była wulašowana z Commons pśez Jcb, pśicyna: per c:Commons:Deletion requests/File:Sunflowers.jpg.
Wielemir (diskusija | pśinoski)
S korektura
Rědka 9:
}}
 
'''Rostliny''' (''Plantae'') twórje swójski [[swět (biologija)|swět]] znutśika [[domena (taksonomija)|domena]] žywych byśow ze celowym jědrom a celoweju membranu ([[Eukaryoty]]). Pó źinsajšnych pówoblicenjach eksistěrujo něźi 500.000 rostlinskich družynow<ref>Peter Sitte, Elmar Weiler, Joachim W. Kadereit, Andreas Bresinsky, Christian Körner: ''Lehrbuch der Botanik für Hochschulen.'' Begründet von E. Strasburger. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2002 (35. Aufl.), bok 10, [[Special:Booksources/3-8274-1010-X|ISBN 3-8274-1010-X]]</ref>. Z nimi se zaběra wědomnostnje disciplina [[Botanika|botaniki]].
 
Historiski se jo definicija zapśimjeśa rostlina pśeměniła. W tu wužywanej systematice pó Adl et al.<ref name="Adl"/> se rostliny z '''kontinentalnymi rostlinami''' (''embryophyta'') na jadnu rowninu saźe<!--gleichgesetzt-->. K rostlinam se licy [[mechy]] a [[žyłowe rostliny]].
Rědka 24:
Bazalne śělesa [[Flagellum|marskacow]] wobsejźe charakteristisku wjelewarstwowu strukturu z mikrotubulijow ale teke zakokulenje w cytoskeleśe. [[Mitoza]] jo wótwórjona, za cas źělenja celow se [[fragmoplast]] twóri. Pyrenoidy zwětšego feluju.<ref name="Adl"/>
 
Dalšne znamjenja, kótarež teke wjele drugich zastupjarjow nadrědowanych taksonow [[charofyta]] abo [[chloroplastida]] wobsejźe, su chloroplasty z ''chlorophyll a'' a ''b'' ako fotosynteizskej pigmenta a karotinoidy ako akcesoriske pigmenty, škrob ako rezerwny polysaccharid a celowe sćěny ze celulozy.<ref name="Adl"/> Sporowa sćěna wopśimjejo [[sporopolenin]], sporofyty twórje [[kutikula|kutikulu]].<ref name="Kenrick">Paul Kenrick, Peter R. Crane: ''The Origin and Early Diversification of Land Plants. A Cladistic Study''. Smithsonian Institution Press, Washington a London 1997, bok 231. [[Special:Booksources/1-56098-729-4|ISBN 1-56098-729-4]]</ref>
 
Mimo togo mógu rostliny gromadu ale we wobłuku korjenjow teke z gribami, bakterijami a drugimi mikroorganizmami komunicěrowaś. Komunikaciske procese zawěsćuju <!--zum einen--> disponujobnosć pśigódnych wutkow ale teke krotkocasnu, srjejźnocasnu a dłujkodobnu koordinaciju a organizaciju wót rosćeńskich a wuwiwańskich procesow we wšych jich detailnych kšacach.<ref name="Witzany">Witzany, G. 2006: ''Plant Communication from Biosemiotic Perspective''. Plant Signaling & Behavior 1(4): boki 169-178.</ref>
Rědka 88:
 
== Botaniske stawizny ==
Rostliny su byli za dłujki cas pódla zwěrjetow a mineralow jaden tśich pśirodnych swětow. Hyšći [[Carl von Linné]] jo rozrědował swój ''Systema naturae'' wótpowědnje tomu.<ref>Ilse Jahn (Hrsg.): ''Geschichte der Biologie''. Nikol, Hamburg 2002, S. 235. [[Special:Booksources/3-937872-01-9|ISBN 3-937872-01-9]]</ref> Teke Ernst Haeckel jo inkluděrował do swójich Plantae [[griby]], [[lišawa|lišawy]], [[cyanobakterije]], ale teke rozdźělne kupki [[Algi|algow]].<ref name="Kenrick">Paul Kenrick, Peter R. Crane: ''The Origin and Early Diversification of Land Plants. A Cladistic Study''. Smithsonian Institution Press, Washington und London 1997, S. 15. [[Special:Booksources/1-56098-729-4|ISBN 1-56098-729-4]]</ref> Mjaztym až botanika se dalej z wšymi toś tymi kupkami zaběra, bu definicija rostlinow pózdźej na te<!--diejenigen--> kontinentalne rostliny a zelene algi wobgranicowana, kótarež se pśez chlorofyle ''a'' a ''b'', škrob ako rezerwne polysaccharidy a celulozu w celowej sćěnje wuznamjenjuju. Źinsa se rostliny wšako definěruju: wótere systemy zapśimuju zelene algi do rostlinow, druge systemy, tak how wužywany, zjadnośuju žywe byśa z górjejce pódanymi pśiznamjenjami w [[Chloroplastida]] a wobgranicuju rostliny na kontinentalne rostliny.<ref>Pśir. Strasburger 2002, b. 675ff., a Adl et al. 2005</ref>
 
== Wuznam za luda ==
Rědka 130:
== Literatura ==
 
* P. Sitte, E. W. Weiler, J. W. Kadereit, A. Bresinsky, C. Körner: ''Strasburger – [[Lehrbuch der Botanik für Hochschulen]]''. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2002, [[Special:Booksources/3-8274-1010-X|ISBN 3-8274-1010-X]]
* Peter Raven, Ray Evert, Susan Eichhorn: ''Biologie der Pflanzen''. de Gruyter, 2006. [[Special:Booksources/978-3-11-018531-7|ISBN 978-3-11-018531-7]]
 
== Nožki ==