Arnošt Muka: Rozdźěl mjazy wersijami

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Zak (diskusija | pśinoski)
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Qualia (diskusija | pśinoski)
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Rědka 8:
===Statkowanje===
Arnošt Muka jo nejwužnamnjejšy sorabist staršeje generacije a jo był wjelebócny spěchowaŕ serbstwa. Dłujke lěta jo był funkcionar [[Maćica Serbska|Maćicy Serbskeje]], wót 1904 cesny cłonk a wót 1922 jeje cesny pśedsedaŕ. Wót 1880 jo był teke cłonk Maśicy Serbskeje. W lětach wót 1882 do 1907 jo źěłał ako redaktor "Łužicy" a wót 1894 do 1932 ako redaktor "[[Časopis Maćicy Serbskeje|Časopisa Maćicy Serbskeje]]". Pó smjerśi [[Smoler|Smolerja]] a [[Hórnik|Hórnika]] jo Muka był nacolna wósobina [[narodne gibanje|narodnego gibanja]] a jo zastupował pozicije antiimperialistiskeje demokratije. Pśez cełe žywjenje jo wón we wukraju pjenjeze zběrał za zaměry Serbow. Głownje źěkowane jogo pomocy jo se [[Serbski dom|Serbski dom]] natwarił a 1904 wótewrěł. Dalšny statk Muki jo zarědowanje serbskeje etnografiskeje wustajency w [[Drježdźany|Drježdźanach]] 1896, ako jo zjawnje dokumentowała eksistencu Serbow a jo wugranjała wólu Serbow swóju kulturu a rěc zdźaržaś w casu antiserbskeje šćuwańcy w imperialistiskej [[Nimska|Nimskej]]. Jeje tematiski a ideologiski pśedchadnik jo była "Statistika Serbow" (ČMS 1884-86), w kótarejž Muka njejo jano zběrał licby serbskego wobydlarstwa, ale teke stawizny namócneje germanizacije a woboranja serbstwa w jadnotliwych jsach. Toś tym antiimperialistiskim wótmysłam su teke słužyli jogo [[onomastika|onomastiske]] slěźenja, wjele studijow wó městnostnych, lažownostnych a wósobowych mjenjow w serbskich stronach abo w južo [[germanizacija|germanizowanych]], něga serbskich, regionach. Wažne źěła togo wobłuka su: "Serbske městnostne mjena a jich wuznam" (Slavia Occidentalis 1923-26); "Bausteine zur Heimatkunde des Kreises Luckau" (Luckau 1918); "Serbske ležownostne mjena a jich woznam" Slavia Occidentalis 1927, 1929); "Přinoški k stawiznam přeněmčenych stron Delnjeye Łužicy" (CMS 1911). Mimo togo jo Muka napisał [[dolnoserbšćina|Dolnoserbsku]] gramatiku "Historische und vergleichende Laut- und Formenlehre der niedersorbischen (niederlausitzisch-wendischen) Sprache" (Leipzig 1891). Towaristwo Jabłonowskego jo pśizwóliło tej gramatice 1887 myto a jo se zawězało ju w swójom nakładnistwje wudaś. Mukowa gramatika jo historiski orientěrowana a jo glěda na tegdejšy staw rěcy. Togodla jo měła teke wuznam za [[kodifikacija|kodifikaciju]] spisowneje dolnoserbšćiny. W njej se teke [[górnoserbšćina|górnoserbšćina]] a druge [[słowjańske rěcy|słowjańske rěcy]] wobglěduju. Wjerašk rěcywědnego statkowanja Muki jo jogo dolnoserbski słownik. W nim jo bogaty a wobšyrny słowoskład zdźaržany, syntaksa a frazeologija stej wobjadnanej a hyšći k tomu jo we njom wjelika encyklopedija [[Dolne Serby|Dolnych Serbow]]. Muka jo teke był etnograf a folklorist, jo wudawał ludowe pěsni a pśisłowa, jo pśedstajał socialne struktury wobydlarstwa jadnotliwych jsow a jo pódał wuznamne fakty za ludowědne slěźenja. Wón jo wózjawił cełu mań studijow wó staršych rěcnych pomnikach a jo edicije takich pomnikow pśigótował. Wón jo napisał nastawki wó jadnotliwych zjawach tegdejšeje serbšćiny a tež wobšyrne studije wó [[drjewjanopołobšćina|drjewjanopołobšćinje]] a klasiskich rěcach. Za jogo statkowanja su Muku wšakorake akademije a wědomnostne towaristwa ako cłonka pśiwzeli a su jomu rědy a myta pósćili.
 
[[Category:Serby]]