Nowela: Rozdźěl mjazy wersijami

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S bot wotstronił: cs:Novela
S r2.7.2) (bot přidał: bat-smg, be-x-old, bg, bs, cs, cv, da, de, el, en, es, et, gd, he, hr, hu, it, ja, ka, kk, lb, lt, lv, ml, nl, no, pl, pt, ro, ru, scn, simple, sk, sl, sr, sv, ta, tr, uk, wa, zh; kosmetiske změny
Rědka 1:
'''Nowela''' (łat.: „novus“ [„nowy“]; ital.: „novella“ [„nowosć“]) jo krotša [[powěźeńka|powěźeńka]] (glej teke [[krotkoepika|krotkoepika]]) w [[proza|prozowej]] formje. Njejo lažko ju ako [[družyna (lit.)|družynu]] zarědowaś a cesto móžoš ju jano do relacije k drugim literarnym póddružynam stajiś. Což nastupa dłujkosć, groni [[Hugo Aust|Hugo Aust]], nimski awtor nowelow, až namakajoš cesto argument srjejźneje dłujkosći, ako móžoš na tom spóznaś, až móžoš taku powěźeńku w jadnom běgu pśecytaś. Wopśimjeśe "nowela" (diminutiwna forma) pokazujo na nowosć. Cesto pokažo se na póśěg k italskej renesansnej cerkwi Santa Maria Novella, což na cas nastaśa nowele wótkazujo.
 
Ako załožaŕ noweloweje tradicije wobglědujo se [[Giovanni Boccaccio|Giovanni Boccaccio]] ze swójim "Decamerone" ("Źěło źaseś dnjow"). [[Theodor Storm|Theodor Storm]], nimski pšawiznik a spisowaśel, jo pisał, až nowela jo, dla jeje natwari, sotša [[drama|dramy]]. Dalšna typiska kakosć jo, až se tšoj "njesłyšane tšojenje", ako jo gronił [[Goethe|Goethe]] 1827 w rozgronje z [[Johann Peter Eckermann|Johannom Peterom Eckermannom]] (w Goethowej noweli z titelom Novelle se wulicujo wó "źiwnem, njesłyšanem tšojenju"). To tšojenje jo zwětšego wjerašk jadnanja. Dla krotkosći nowelow maju cesto jano krotku ekspoziciju, ako zawjeźo cytarja direktnje do jadnanja.
 
Dalšne znamjenja su kšute, pśedewšym jadnosměrne jadnanje (blisko k dramje), mócnje skrotcona rozpšawa jadnanja, zaměrne wužywanje sceniskich partijow pśi wjeraškach (skrotcona ekspozicija, koncentrowanje wutwórjona peripetija, wuklincanje jadnanja, pśichod póstawow jano pócerjowany), doprědka wułožowańske a integraciske techniki (wóźecy motiw, wěcowe symbole), dominanca tšojeńskego charaktera, cesto ramikowe jadnanje.
 
W rozdźělu ku krotkopowěźeńce ma nowela konsekwentne wuformulěrowanje głownego konflikta, tendencu k zacynjonej formje, dialogiski charakter a wusoku gustosć. Dalej pokazuju slěźenja na to, až nowela jo kradu bliska k [[symbol (lit.)|symboloju]], dokulaž matej wobej kakosći, wobstojnosći zgusćiś a tak - pó Hugo Ausće - "njedowuslěźujomny zmysłowy rum" twóriś.
Rědka 26:
wósebnosći póstawow: cesto izolěrowane, wuzamkowanje, zgubjenje komunikacije
 
[[Kategorija:Literatura]]
[[kategorija:literatura]]
 
[[bat-smg:Nuovelė]]
[[be-x-old:Навэля]]
[[bg:Новела]]
[[bs:Novela]]
[[kategorijacs:Novela (literatura)]]
[[cv:Новелла]]
[[da:Novelle]]
[[de:Novelle]]
[[el:Νουβέλα]]
[[en:Novella]]
[[es:Novela corta]]
[[et:Novell]]
[[gd:Nobhaileag]]
[[he:נובלה]]
[[hr:Novela]]
[[hu:Kisregény]]
[[it:Novella]]
[[ja:中編小説]]
[[ka:ნოველა]]
[[kk:Новелла]]
[[lb:Novell]]
[[lt:Novelė]]
[[lv:Novele]]
[[ml:നോവെല്ല]]
[[nl:Novelle (proza)]]
[[no:Novelle]]
[[pl:Nowela]]
[[pt:Novela]]
[[ro:Nuvelă]]
[[ru:Новелла]]
[[scn:Cuntu (cumpunimentu)]]
[[simple:Novella]]
[[sk:Novela (literatúra)]]
[[sl:Novela (književnost)]]
[[sr:Новела]]
[[sv:Kortroman]]
[[ta:குறும் புதினம்]]
[[tr:Novella]]
[[uk:Новела]]
[[wa:Novele (pitit roman)]]
[[zh:中篇小說]]