Wino: Rozdźěl mjazy wersijami

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Derbeth (diskusija | pśinoski)
legenda na dolnoserbski, Commons
Tlustulimu (diskusija | pśinoski)
S korektura
Rědka 6:
{{legenda|#AE6F6D|15 až do 30}}
{{legenda|#5F0400|wušej 30}}]]
'''Wino''' jo [[etanol|alkoholiski]] [[napoj]] ze z droždźejami pśeźěłaneje mězgi [[winowa jagoda|winowych jagodow]]. [[Jagoda|Jagody]] rostu w [[grana|granojtych]] [[kisć]]ach na [[winowy pšut|winowymwinowem pšuśe]]. Toś te póchadaju zwětšego wót europskego [[dobry winowy keŕ|dobrego winowego krja]] (''Vitis vinifera'' subsp. ''vinifera''), kótaryž pak njejo rezistentny pśeśiwo [[winowa šmica|winowej šmicy]]. Togodla se na druge družyny, kaž na pś. [[brjogowy winowy keŕ]] (''Vitis riparia'', nimski [[:de:Ufer-Rebe|Uferrebe]]), [[:de:Vitis rupestris|Vitis rupestris]], [[kalkowy winowy keŕ]] (''Vitis berlandieri'', nimski [[:de:Kalk-Rebe|Kalk-Rebe]]) a jich hybridy našćěpi.
 
== Etymologija ==
„Wino“ jo klasiske [[drogowańske słowo]], kótarež jo było w cełem [[Srjejźne mórjo|mediteranem]] rumje rozšyrjone. [[Arabšćina|Arabske]] ''wayn'', [[Łatyńšćina|łatyńske]] ''vinum'', [[Grichišćina|grichiske]] {{Polytonisce|οἶνος}} [oínos] resp. *{{Polytonisce|ϝοῖνος}} [woínos] – wót [[Linearne pismo B|myk.]] ''wo-no'' – su jaden z drugim pśiswójźbne, bźez togo až se móžo konkludowaś, z kótareje rěcy originalnje póchada. Nejskerjej se móžo pódobny póśěg k [[Georgiska|georgiskemu]] słowu ''ღვინო'' [ghwino] měniś.
 
Wusokonimske słowo Wein, [[Starowusokonimšćina|starowusokonimske]] ''wîn'' abo ''winam'', [[Francojšćina|francojske]] słowo ''vin'' a engelske słowo ''wine'' su wše z łatyńskego słowa ''vinum'' wupóžycone. Teke [[Walizišćina|waliziske]] słowo ''gwin'' ale teke [[Iršćina|irske]] ''fion'' su samskego póchada. To se pśez fakt wujasni, až [[Germany]] ale teke [[Kelty]] su prědny raz pśez Romarjow we wětšymwětšem rozměrje<!--Umfang--> z winje do dotyknjenja pśišli a z tym łatyńske słowo pśewzeli.
 
Pśez pózdźejše wikowańske póśěgi se dosta zapśimjeśe wina wót Germanow až do [[Słowjany|Słowjanow]] (glědaj [[Serbšćina|serbske]] zapśimjeśe ''wino'' a [[Rušćina|rusojske]] słowo vinó) a až do Baltow, pśi comž na pś. w [[Litawska|Litawskej]] zapśimjeśe ''vynas'' a w [[Letiska|Letiskej]] słowo ''vins'' stej znatej.