Chemiska wězba: Rozdźěl mjazy wersijami
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S corr using AWB |
S clean up, replaced: [[category: → [[Kategorija: using AWB |
||
Rědka 1:
'''Chemiska wězba''' jo pomjenjowanje za kšutu zwězanosć mjazy nejmjeńšymi źělkami, a to mógu byś [[atom
== Sylne wězby ==
Zeile 20 ⟶ 19:
|}
W periodiskej tabulce pśiběra metalowy charakter wót pšawa na lěwo a wót górjejce dołoj.
Pśechody mjazy njemetalami a metalami su togodla běžne, rowno tak jo z pśechodami mjazy toś tymi tśimi wězbowymi typami.
=== Ionowa wězba ===
Zeile 27 ⟶ 26:
Iony se mjazy sobu elektrostatiski pśiśěguju a twórje ionowy pśeplet. Šym wušej su iony lodowane a šym mjeńše su jich radiuse, śim stabilnjejšy jo pśeplet a śim wětšy jo toś škrějny dypk toś togo zwězanja.
Ionowe pśeplety wóźe milinu jano w škrjeńcu a w rozpušćonce. Njejsu to pak elektrony, kótarež wóźe milinu, ale rozpušćone iony.
Wšykne zwězanja, kótarež su z ionowych pśepletow natwarjone, se pomjenjuju w chemiji soli. Pśikłada stej NaCl a AlCl3.
=== Metalowe wězba ===
Zeile 35 ⟶ 33:
Togodla mógu metale wjelgin derje milinu a śopłotu wóźiś. Jo to teke pśicyna za duktilnosć (daju se lažko formowaś).
Licho se pógibujuce elektrony mógu wše žwałowe dłujkosći swětła, kótarež zapromjenjuju, zasej njepśeměnjonje wótpromjeniś (emitowaś).
Togodla se metale tak błyšće – wšo swětło se rozmjej reflektujo.
=== Atomowa wězba ===
Njemetale wěžu se mjazy sobu pśez elektronowe póriki. Pó toś tej wašni zwězane atomy pomjenjujomy [[molekul
Atomowe wězby mógu byś polarne abo njepolarne. To wótwisujo wót diference elektronegatiwity wobźěloneju njemetalneju elementowu. Pla polarnych wězbow jo wětšyna gustoty wězbowych elektronow pla njemetala z wušeju elektronegatiwitu.
Molekule maju niski škrějny dypk a su izolatory (njewóźe milinu).
Zeile 47 ⟶ 43:
== Słabe wězby ==
Słabe wězby se w zasaźe mjazy molekulami wutwóriju a wobwliwuju fyzikaliske kakosći ako škrějny abo zawarjeński dypk. Pla słabych wězbow njepśechadaju elektrony wót jadnogo atoma na drugi a se teke njewutwóriju wězbowe elektronowe póriki. Jadna se how wó pśesunjenje negatiwneje lodunki w molekulu. Pśi tom nastanjo elektriski dipol, to groni, až ma molekul w sebje pozitiwnje lodowany a negatiwnje lodowany pol. Dipol móžo druge dipole pśiśěgowaś a tak se wutwórijo słaba wězba mjazy molekulami.
Słaba wězba jo na pśikład:
=== Wóźikomóstowa wězba ===
Zeile 58 ⟶ 52:
Ako jo wóźik na kislik, dušyk abo flur wězany, pśesuwa se gustota wězbowych elektronow k toś tym elementam, dokulaž maju wóne wušu elektronegatiwitu ako wóźik. Wutwórijo se pótakem dipol z pozitiwnje lodowanym wóźikom a negatiwnje lodowanymi atomami kislika, dušyka abo flura.
Kislik, dušyk a flur maju mimo wězbowych wenkownych elektronow teke liche elektronowe póriki na wenkownej cerje elektronoweje wobalki.
Pozitiwnje polarizowany wóźik móžo něnto tak pomjenjone wóźikomóstowu wězbu z toś tymi lichymi elektronowymi pórikami wutwóriś.
Dalšne słabe wězby su Van-der-Waalsowe mjazsobne wobwliwowanje a dipol-dipolowe mjazsobne wobwliwowanje.
Zeile 65 ⟶ 59:
Zakład wšyknych wězbow jo pótakem elektrostatiske pśiśěgowanje. Tabulka dajo pśeglěd sylnych a słabych wězbow glědajo na pozitiwnje a negatiwnje lodowane partnarje.
{| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em"
Zeile 90 ⟶ 83:
|}
[[Kategorija:Chemija]]
| |||