Mozilla Firefox

Mozilla Firefox
Zakładne daty
wuwiwarje:	Mozilla Foundation
aktualna wersija:	61.0.1
testowa wersija:	63.0 beta
źěłański system:	Linux, Mac OS X, Windows, a. dr.
kategorija:	webowy wobglědowak
licenca:	MPL/GPL/LGPL tšojna licenca
dolnoserbski:	jo (wersija 62.0.2)
webowe sedło:	dolnoserbski Firefox

Mozilla Firefox [moʊˈzɪlə ˈfaɪɹfɑks] jo lichotny webowy wobglědowak, kótaryž jo z Mozilla-projekta wujšeł.

Historija

W lěśe 2004 su se wuwijarje programoweje zběrki Mozilla Application Suite rozsuźili, až swóju strategiju změniju. Pśicyna běšo mj. dr. rozsud firmy Apple swój wobglědowak Safari na drugem techniskem zakłaźe wuwijaś.

Mjaztym až su wuwijarje suity Mozilla zaprědka wótglědane měli, pó móžnosći wšé wažne internetne funkcije kaž webowy wobglědowak, e-mejlowy program, adresnik a HTML-Editor w jadnom programowem pakśiku (Mozilla Application Suite) zjadnośiś, mějachu něnto na mysli, doněntejšne programowe komponenty něgajšneje Mozilla k samostatnym programam wuwiś. Toś te měli se pśez spěšnejše startowanje a snadnjejšne wuśěženje składowaka a krotšy liceński cas wuznamjeniś.

Funkciju webowego wobglědowaka jo Mozilla Firefox pśewzeł. Z e-mejloweje komponenty jo program z mjenim Mozilla Thunderbird nastał, HTML-editor bu k programoju Nvu dalej wuwity a skóńcnje nasta kalendrowy program Mozilla Sunbird, kótaryž ako janicka mjaz toś tymi něntejšnymi samostatnymi programami pjerwjej njejo standardny wobstatk suity Mozilla był, ale jano programowe rozšyrjenje, kótarež běšo trjeba pśidatnje instalěrowaś. Za Mozilla Application Suite 1.7 běchu něnto jano wěstotne aktualizacije. Wót 2005 se nowa suita aplikacijow pód mjenim SeaMonkey dalej wuwija.

Funkcije a wósebnosći

Rowno tak kaž Mozilla wužywa Firefox tak pomjenjony Gecko Rendering Engine, modul za zwobraznjenje bokow we wobznamjeńskima rěcoma HTML a XUL. Slědna pomjenjona rěc bazěrujo na XML a słužy k twarjenju grafiskego wužywarskego pówjercha.

Firefox dajo móžnosć, aby se pśez suknje (eng. themes) optiski spódobanjoju wužywarja pśiměrił a jen z rozšyrjenjami (eng. extensions) wó licbne funkcije rozšyrił (na pśikład myšowe gesty, pódpěru za GMail, blokowanje wabjenja, wobaranje kšadnjenja datow (eng. Phishing), blogowanje, rědy za webowych wuwijarjow, Caret Browsing a wjele wěcej).

Firefox pódpěra teke Tabbed Browsing, t. j. zwobraznjenje někotarych webowych bokow na registrowych kórtach (eng. tabs) w jadnotliwem woknje.

Mimo togo jo RSS we formje dynamiskich załožkow móžno. Toś te załožki aktualizěruju se pśi startowanju wobglědowaka a daju se kaž zarědniki wužywaś. Tak wužywaŕ pśecej aktualne zapiski powěsćowego boka abo webloga na jadne póglědnjenje wiźi.

Firefox jo w někotarych rěcach, mjaz nimi teke dolnoserbšćina a górnoserbšćina. Aktualna dolnoserbska wersija jo 42.0.

Dalšne kakosći

Rozšyrjenja

Za Firefox eksistěruju rozšyrjenja w bogatej licbje, kótarež Firefox wó nowe funkcije wudopołnjuju. Toś te rozšyrjenja namakaśo na boku addons.mozilla.org.

Su teke někotare rozšyrjenja z dolnoserbskim pśełožkom, glědaj sorbzilla.de. Pśi rozšyrjenjach, kótarež su na sorbzilla.de pód 1a nalicone ("Rozšyrjenja, kótarychž pśełožk jo oficielny"), jo dolnoserbski pśełožk teke we wótpowědnem rozšyrjenju na addons.mozilla.org wopśimjony. Take rozšyrjenja mógu se stakim ako wót sorbzilla.de tak teke wót addons.mozilla.org ześěgnuś. Mimo togo su na sorbzilla.de někotare pśełožki za rozšyrjenja, kótarychž dolnoserbski pśełožk hyšći njejo oficielny ("Rozšyrjenja, kótarychž pśełožk njejo oficielny"). Za toś te rozšyrjenja njamóžośo dolnoserbski pśełožk wót addons.mozilla.org ześěgnuś.

Wót krotkego casa jo teke móžno, dolnoserbski rěcny pakśik wót oficielnego sedła addons.mozilla.org ześěgnuś. Źiwaj pak na to, za kótaru wersiju Firefox rěcny pakśik jo myslony. Nejnowša wersija rěcnego pakśika jo na zachopjeńku jano na pódboku z wersijami, dokulaž nowe wersije rozšyrjenja nejpjerwjej pśeglěduju se wót zagronitych sobuźěłaśerjow sedła addons.mozilla.org. Akle pótom pokazujo se aktualny rěcny pakśik na głownem boku rěcnego pakśika.

Pšawopis

Firefox wopśimujo pšawopisnu kontrolu. Originalny engelski Firefox wopśimujo jano pšawopisnu kontrolu za amerikańsku engelšćinu. Dolnoserbski Firefox wopśimujo mimo togo nimsku a górnoserbsku pšawopisnu kontrolu.

Mimo togo móžoš dolnoserbsku pšawopisnu kontrolu wót addons.mozilla.org ześěgnuś.

Pytańske tykace

Pytańske tykace zmóžnjaju pytanje z pomocu wšakich pytańskich programow. Standardne pytańske tykace w Firefoxu su za pytanje w Google, Yahoo, Ebay, Amazon, Answers a Creative Commons. Dolnoserbski Firefox wopśimujo mimo togo pytanje w dolnoserbskej Wikipediji.

Pódpěrane platformy

Firefox jo za wjele kompjuterowych systemow. Firefox stoj za źěłańske systemy Microsoft Windows (wót Windows 98), Linux, OS/2 (teke eComStation) a Mac OS X k dispoziciji. Minimalne systemowe wuměnjenja za wersije 1.0, 1.5 und 2.0 su pó pódaśach zgótowarja za Windows/Linux: Pentium 233 MHz, 64 MB RAM. Za Mac: G3 z w. 1.0: 64 MB, w. 1.5/2.0: 128 MB RAM.

Mjenjoweje zwady dla mjaz Debianom a Mozillu wó wuměnjenjach wužywanja za marki wót Mozilla jo Firefox w Debianje mě Iceweasel dostał. Druge produkty znamjenja wóry Mozilla su teke nowe mjenja dostali, kótarež se wše z Ice zachopinaju.

Žrědła

Eksterne wótkaze

Sedło za dolnoserbski Firefox
Sedło za górnoserbski Firefox
Oficielny startowy bok Mozilla dolnoserbski
Oficielne nimske websedło za Mozilla Firefox
Websedło nimskego pśełožka, z forumom a Wiki
Portal za nimskorěcne rozšyrjenja wšych programow Mozilla se wěcej njeaktualizěrujo (nim.)
Wěcejrěcne rozšyrjenja/dodanki
Wersije za OS/2 a eComStation nejaktualnjejša wersija njejo tam, jano 3.6.8 (eng.)

Programy wót Mozilla Foundation