Andrej Zaliznjak

Andrej Anatoljevič Zaliznjak (rusojski Андрей Анатольевич Зализняк; 29. apryla 1935, Moskwa – 24. decembra 2017, Tarusa) jo był rusojski rěcywědnik a cłonk Rusojskeje akademije wědomnosćow (pśedmjat literatury a rěcy).

Wědomnostna biografija

Zaliznjak jo filologisku fakultu Moskowskeje statneje uniwersity skóńcył, a pótom studěrował na Pariskej Sorbonje pla francojskego stukturista André Martinet.

Wuknjo něnto na filologiskej fakulśe Moskowskeje statneje uniwersity (wósebnje w pśedmjaśe teoretiskeje a nałožowaneje rěcywědy) a w uniwersitach Aix-en-Provence, Parisa a Genfa. W lěśe 1987 sta se z korespondowacym cłonkom Akademije wědomnosćow Sowjetskego zwězka, w lěśe 1997 jo bywał cłonk akademije. Wón źěła w Instituśe za slawistiku Rusojskeje akademije wědomnosćow.

Źěła wó synchronistiskim wopisanju rusojskeje morfologije

Prědna monografija Zaliznjaka, Rusojska substantiwowa a adjektiwowa fleksija (Русское именное словоизменение, 1967), jo był wopyt deklinaciju substantiwow, adjektiwow, pronomenow a numeralow w pisanej formje rusojskeje rěcy konsekwentne algoritmiski wopisaś. Studij rozpowěda wažne teoretiske problemy morfologije, dawa kšute definicije wopśimjeśow słowna forma, gramatiski wóznam, gramatiska kategorija, akord-klaso, genus, akcentowa paradigma a druge. Wó gramatiskich kategorijach pad, cysło, genus a akord-klaso jo Zaliznjak wósebne nastawki pisał, źož se toś te fenomeny z typologiskeje perspektiwy rozpowědaju.

Ako pokročowanje idejow Rusojskeje substantiwoweje a adjektiwoweje fleksije jo se jawiła Gramatiski słownik rusojskeje rěcy (1977, stwórty nakład w lěśe 2003), źož jo za sto tysac rusojskich słowow precizny fleksijowy model daty (a klasifikacija toś tych modelow naraźona). Słownik, kótaryž jo Zaliznjak z ruku gromaźe nosył, jo bywała baza za praktiski wše kompjuterowe programy awtomatiskeje morfologiskeje analyzy rusojskeje rěcy (inkluziwnje programow za pytanje informacijow a awtomatiskego pśestajenje).

Monografija Zaliznjaka a jogo nejwažnjejše źěła wó powšyknej a rusojskej morfologiji se su zasej w lěśe 2002 nakładowali.

Źěła w rěcy wopismow na brjazowych škórach

Wót lěta 1982 jo A. A. Zaliznjak systematiski rěc wopismow na brjazowych škórach z Velikego Nowgoroda studěrował. Wón jo źěła wó namakanju wósebnosćow stareje nowgorodskeje narěcy wózjawił, wó jeje wósebnosći na rozdźěl k nadnarěcnej starorusojskej rěcy, wó ortografiji a paleografiji wopismow na brjazowych škórach a wó metodach jich datěrowanja. W lěśe 1995 jo wón spowšyknjowany studij Stary Nowgorodski dialekt wózjawił (drugi nakład jo se w lěśe 2004 wózjawił). Źěło wopśimjejo gramatiski wopis dialekta a komentěrowane teksty pśisamem wšych znatych nowgorodskich wopismow na brjazowych škórach.

Analyza Rěcy wó wójaŕskem śěgnjenju Igora

Knigły Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora: doglěd rěcywědy (2004) jo gusto diskutěrowanemu problemoju awtentiskosći teksta Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora (Слово о полку Игореве) pósćona. Zaliznjak dopokaza, až by-li něchten tekst w 18. lětstotku falšował, by wjelicku mań preciznych znajobnosćow měś musał, kótarež jo rěcywěda faktiski akle w 19. a 20. lětstotku nadejšła. Eksistěruju kritiski wótwažowane rěcywědne argumenty pśeśiwo awtentiskosći teksta, naraźowane wót rozdźělnych awtorow. Pó powšyknej konkluziji Zaliznjaka jo wjelgin njewěrjobne, až jo Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora falšowana.

Wótkaze

Commons: Andrej Zaliznjak – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow