Stopnjowa seś
Stopnjowa seś słužy jasnemu póstajenjeju dypkow na rotaciskej płoninje (na pś. kula abo elipsoid).
Stopnjowa seś na kuli
wobźěłaśPódobnje kaž dajo se w rowninje pšawokutny koordinatowy system definěrowaś, dajo se teke na kulowem powjerchu take kśidno definěrowaś. To wobstoj z:
- šyrinowych krejzow: Krejze, kótarež du paralelnje k ekwatorowej rowninje kule. Jaden z nich jo ekwator sam (wjeliki krejz), druge laže paralelnje k tomu k pódpołnocoju a pódpołdnjoju pśesunjone a budu pśecej mjeńše (małe krejze kule).
- dlininowych krejzow: Toś te du wšykne wót pola k poloju. Pótakem su wšykne dlininowe krejze wjelike krejze. Mimo togo stoje padorownje na wšych šyrinowych krejzach.
Wuměnjenje jo, až pola a srjejźišćo zemje su znate.
Šyrinowe a dlininowe krejze lice se w stopnjach:
- Šyrinowe krejze, zachopinajuce pla nul stopnjow na ekwatorje k pódpołnocoju a pódpołdnjoju (pó 90°)
- Dlininowe krejze, zachopinajuce pla wóznamjenjonego, pśipadnje póstajonego nulowego meridiana k pódwjacoroju a pódzajtšoju (pó 180°). Toś ten liceński nałog jo na kulowe koordinaty pódobny, kótarež su w matematice powšyknje nałog. Mimo togo ma wóno lěpšynu, až jo njewótwisne wót radiusa kule. Pśez pódawanje dlininy a šyriny jo kuždy dypk na kuli jasnje definěrowany.
Stopnjowa seś na kórśe
wobźěłaśStopnjowa seś zemje dajo se pśi napóranju geografiskeje kórty sobu na rownej kórśe zwobrazniś. We wótwisnosći wót wubraneje kórtoweje projekcije zwobraznja se woko stopnjoweje seśi ako kwadrat, pšaworožk, trapec abo sektor krejza.
Město stopnjoweje seśi móžo w kórtach teke drugi koordinatowy system ako linijowe kśidno zakreslony byś a dajo se teke za městne pódaśa wužywaś. Tak wužywa se na pś. wót wójaŕstwa tak pomjenjone UTM-kśidno (MGRS).