Hejduša
Kwiseca hejduša (Fagopyrum esculentum) | |
systematika | |
---|---|
Domena | Eukaryoty |
Swět | Rostlinstwo |
Eudikotyledony Jědrowe eudikotyledony | |
pórěd: | (Caryophyllales) |
swójźba: | Kólejowe rostliny (Polygonaceae) |
rod: | (Fagopyrum) |
družyna: | Hejduša[1][2] |
wědomnostne mě | |
Fagopyrum esculentum | |
Moench | |
Hejduša[1][2] (Fagopyrum esculentum) jo rostlina ze swójźby kólejowych rostlinow (Polygonaceae). Dalšne serbske mě jo pšusnica[3][2].
Wopis
wobźěłaśHejduša jo jadnolětna rostlina, kótaraž dośěgnjo wusokosć wót 60 cm až do 1 m. Rostlina za cas dweju mjasecow zezdrjajo, tak až su dwóje žni w lěśe móžne.
Zrownane wogonki su zwětšego cerwjenojte.
Šypate łopjena maju wutšobojtu bazu. Pódlańske łopjeńka su tutkojśe zrosćone.
Kwiśo wót julija až do oktobra. Wónjajuce kwiśonki su běłe abo rožojte a stoje we wokołkowych granach. Kwiśonkowa wobalka wobstoj z pěś łopjeńkow. Wóni su bogate na mjod.
Tśirogate płody su na škrob bogate wórješki z kšutej, brunej škórku. Wóni dośěgnu dłujkosć wót něźi 5 mm.
Stojnišćo
wobźěłaśRosćo na rolach, wótsypkowych městnach a na drogowych kšomach. Ma lubjej suche zemje.
Rozšyrjenje
wobźěłaśPóchada z pódpołnocneje Chinskeje a Turkestana, ale něnto jo w srjejźnej a pódpołdnjowej Europje wustupujo.
Wužywanje
wobźěłaśRostlina bu na pěskowych zemjach a na gólańskich rolach pśedewšym w Aziji a srjejźnej Europje kultiwěrowana, pśi comž jeje sajźenje jo wjelgin wóteběrało. Źinsa słužy w Nimskej pśisamem jano ako skótnu a ptaškowu picu, ale se pak w někotarych krajach ako wažnu carobinu wužywa.
Wułušćone semjenja se pśedewšym ako syru zeleninu, pśidawk do pólewanki a hejdušne kšupy wužywaju.
Wobraze
wobźěłaś-
Ilustracija
-
Hejduša na pólu
-
Hejduša
-
Zernka hejduše
Nožki
wobźěłaś- ↑ 1,0 1,1 Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 156
- ↑ 2,0 2,1 2,2 W internetowem słowniku: Buchweizen
- ↑ Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 352
Žrědła
wobźěłaś- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, bok 348 (nim.)
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwězk, ISBN 3-411-12013-4, bok 131 (nim.)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, bok 72 (nim.)
- Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, bok 80 (nim.)
Eksterne wótkaze
wobźěłaś- pśitwar, wustupowanje (nim.)
- Fagopyrin w hejdušy (nim.)
Toś ten nastawk jo hyšći zarodk wó botanice. Móžoš pomagaś jen dalej redigěrowaś. K tomu klikń na «wobźěłaś».
Jolic eksistěrujo w drugej rěcy juž wěcej wuwity nastawk ze samskej temu, potom pśełožuj a dodawaj z njogo. Jolic nastawk ma wěcej ako jaden njedostatk, wužywaj pšosym pśedłogu |