Esiw
Esiw (wót łatyńskego esse = „byś“) jo pad we finougriskich rěcach, kótaryž staw wugroni.
W Nimšćinje wótpowědujo esiwoju cesto słowo „als“ we wobrotach kaž na pś. „als Lehrer“ ("ako wucabnik").
Finski
wobźěłaśWe finšćinje ma esiw kóńcowku -na resp. -nä, na pś. lapsena = „ako góle“. Kóńcowka jo w pluralu -ina/-inä/-eina,-einä. Kóńcowka se złožujo pó wokalnej harmoniji. Pśi słowach z stopjenjowej změnu (nimski Stufenwechsel) se „mócny“ stopjeń wužywa. Pśikłady:
- kiss/-ana, kiss/-oina
- koir/-ana, koir/-ina
- lehm/-änä, lehm/-inä
Esiw se teke wjelgin cesto temporalnje wužywa, pśed drugim pśi wšednych dnjach, na pś.: Tulen perjantaina. = „Pśidu na pětku.“
Estniski
wobźěłaśW estnišćinje jo kóńcowka -na resp. w pluralu -tena abo -dena, na pś. müüjana = „ako pśedawaŕ“
Samiski
wobźěłaśW samišćinje ma esiw kóńcowku -n, pśi comž se mjaz singularom a pluralom njerozeznawa. W słowach z stopjenjowej změnu ma esiw samski stopjeń kaž nominatiw w singularje.
Pśikład: Son lea isidin dálus. = „Wón jo bur na dwórje.“ (pó słowach.: „ako bur“)
Hungorski
wobźěłaśHungoršćina znajo dwě formje esiwa [1] [2] [3]. Wobej formje stej we wobchadnej rěcy skerje rědkej a se normalnje jano w pisanej formje (literatura) namakatej.
Esiw-modal
wobźěłaśEsiw-modal se ze sufiksom -ul abo -ül twóri. Wón jo pó słowach kaž pśirownujuce „wie“ abo „als“ rozměś. Pśikłady:
- barátjául fogad = „ako pśijaśel akceptěrowaś“ (t.r., njemusy žeden pśijaśel byś)
- fivérül szeret = „kaž bratša lubowaś“ (tež jolic wón to njejo)
- kutyául érzi magát = „se cujo kaž pjas“ (lěcrownož wón wócywidnje žeden pjas njejo)
- hajóul = „ako łoź“
- például = „ako pśikład“
Esiw-formal
wobźěłaśEsiw-formal se ze sufiksom -ként twóri. Wón wóznamjenijo w Nimšćinje tak wjele kaž „als“ (ako). Pśikłady:
- tanárként dolgozik = „ako wucabnik źěłaś“ (t.r., wón jo w toś tom momenśe wucabnik)
- orvosságként bevette = „ako medicinu jěźony“ (t.r. tak wjele kaž, wóna jo medicina)
- elsőként = „ako prědny“
Nožki
wobźěłaśŽrědła
wobźěłaś- Kauderwelsch Band 15, Finnisch Wort für Wort, 2002, ISBN 3-89416-014-4, boki 32 – 33
- Dr. Richard Semrau: Langenscheidts Praktisches Lehrbuch Finnisch, 1995, ISBN 3-468-26140-3, b. 117
- Kauderwelsch Band 55, Estnisch Wort für Wort, 2002, ISBN 3-89416-245-7, b. 51
- Hans-Hermann Bartens: Lehrbuch der samischen (lappischen) Sprache, Helmut Buske Verlag, Hamburg 1989, ISBN 3-87118-885-9, bok 118 – 121, 131 – 133, 511
| W dolnoserbšćinje |
|---|
|
nominatiw | genitiw | datiw | akuzatiw | instrumental | lokatiw | wokatiw1 | |
| 1 jano rědko |
| W drugich rěcach |
|
abesiw | ablatiw | absolutiw | adesiw | alatiw | delatiw | delimatiw | deriwatiw | elatiw | ergatiw | esiw | ilatiw | inesiw | instruktiw | komitatiw | partitiw | sublatiw | superesiw | terminatiw | translatiw | |