Janowy krick
Górski janowy krick (Ribes alpinum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
klasa: Pókšyte semjenjaki (Magnoliopsida)
Eudikotyledony
Jědrowe eudikotyledony
pórěd: (Saxifragales)
swójźba: Hendryškowe rostliny (Grossulariaceae)
rod: Janowy krick[1]
wědomnostne mě
Ribes
L.
Wobźěłaś
p  d  w

Janowy krick[1] (Ribes) jo jadnučki rod ze swójźby hendryškowych rostlinow (Grossulariaceae). Jogo płod jo janowka a hendryška (jano pśi družynje hendryškowy keŕ (Ribes urva-crispa)).

Wopis wobźěłaś

K rodoju janowy krick słuša něźi 150 pó źělach w lěśe zelenych, pó źělach pśecej zelenych kerkow. Wóni dośěgnu wusokosć wót až do 3 m.

Wurostki su dłujke, pśegibnjone, pó źělach śernojte. Gałuzy cesto su cerwjenojśe pśeběžane.

Łopjena wobźěłaś

Lapate łopjena su pó źělach zubate, na dolnem boku cesto meškowje kósmate.

Pśed wótpadom se do cerwjenego abo oranžowego pśebarwiju.

Kwiśonki wobźěłaś

Kwiśo w póznej zymje abo na zachopjeńku nalěśa. Kwiśonki su zelenojte, žołte, cerwjene abo rožojte.

Płody wobźěłaś

Pód źělach seršćate běłe, šarlachcerwjene, wioletne, zelene abo carne jagody su zwětšego jědne.

Systematika a rozšyrjenje wobźěłaś

Swójźba Grossulariaceae bu lěśe 1805 wót Augustin-Pyrame de Candolle w Flore Française, Troisième Édition, 4(2), S. 405 nastajona. Typusowy rod Grossularia Mill. bu w lěśe 1754 wót Philip Miller w The Gardeners Dictionary ... Abridged ..., 4. nakład z typusowej družynu Grossularia hirsuta Mill. wózjawjany. Někotare hyšći pśi A. Cronquist 1981 do Grossulariaceae zarědowanych rodow z kapslowymi płodami źinsa su swójske swójźby: Itea ako Iteaceae a Escallonia Mutis ex L. f. ako Escalloniaceae.

Mě roda Ribes bu w lěśe 1753 wót Carl von Linné w Species Plantarum, 1, S. 200–202 prědny raz wózjawjane. Typusowa družyna jo Ribes rubrum L.. synonymy za Ribes L. su: Botrycarpum A. Rich., Botryocarpium Spach, Calobotrya Spach, Cerophyllum Spach, Chrysobotrya Spach, Coreosma Spach, Grossularia Mill., Liebichia Opiz, Rebis Spach, Ribesium Medik., Rolsonia Rchb.. [2]

 
Ribes aureum.
 
Ribes bracteosum.
 
Ribes cereum var. cereum.
 
Kwiśonki wót Ribes divaricatum var. divaricatum ze slědk kśiwjonymi keluškowymi łopjenami.
 
Ribes fasciculatum var. chinense.
 
Ribes lacustre.
 
Kwiśonkowy stołk wót Ribes laxiflorum.
 
Płody wót Ribes leptanthum.
 
Ribes malvaceum var. veridifolium.
 
Kwiśonkowy stołk wót Ribes meyeri.
 
Ribes petraeum.

Rod Ribes se do pódrodow a sekcijow rědujo, tu kuždy pad z wuběrkom na družynach [2]:

Swětodaloko rod wopśimjejo něźi 140 až do 160 družynow. Głowny rozšyrjeński teritorij jo měrnych klimatowe regiony pódpołnocneje połkule, ale teke w Andach eksistěruju někotare družyny. W Chinskej wustupujo 59 družynow, z kótarychž 25 jano tam. 53 družynow wustupujo w pódpołnocnej Americe. Pśeśiwo tomu su jano mało družynow w pódpołdnjowej Americe domacne.

Zagrodniske wuplahowanki:

 
Płodnistwo běłego janowego kricka.

Stojnišćo wobźěłaś

Rozšyrjenje wobźěłaś

Rostliny su w chłodno-měrnych regionach pódpołnocneje hemisfery rozšyrjone.

Wužywanje wobźěłaś

Nožki wobźěłaś

  1. 1,0 1,1 W internetowem słowniku: Johannisbeerstrauch
  2. 2,0 2,1 Swójźba hendryškowych rostlinow pśi GRIN - Germplasm Resources Information Network. (nim.)
  3. W internetowem słowniku: Stachelbeerstrauch

Žrědła wobźěłaś

Eksterne wótkaze wobźěłaś

« Janowy krick » w drugich wikimediskich projektach :